یکی از ناراحت کننده ترین موارد بعد از صرف زمان، هزینه و تحمل دوران جراحی ایمپلنت، این است که ناگهان احساس کنید دندان کاشته شده‌تان لق شده است. بیشتر بیماران در چنین شرایطی بلافاصله نگران میشوند و این سؤال در ذهنشان شکل می‌گیرد: «یعنی ایمپلنتم شکسته؟ آیا باید دوباره هزینه پرداخت کنم؟ باید دوباره مراحل کاشت رو طی کنم؟»
لق شدن ایمپلنت همیشه به معنای خراب شدن آن نیست. گاهی فقط یک پیچ کوچک در تاج دندان شل شده است و با یک مراجعه ساده به دندانپزشک، مشکل حل میشود. اما در بعضی موارد، این لق شدن میتواند نشانه‌ای از مشکل عمیق‌تر در استخوان فک یا بافت لثه باشد که اگر نادیده گرفته شود، ممکن است منجر به از بین رفتن کامل ایمپلنت شود.
شناخت علت دقیق، مهم‌ترین قدم برای درمان و جلوگیری از تکرار آن است. در این مقاله، به‌صورت کاملا روشن و کاربردی توضیح می‌دهیم چرا ایمپلنت دندان لق میشود، چه تفاوتی میان لق شدن پایه و تاج وجود دارد، و چه اقداماتی میتواند جلوی از دست رفتن آن را بگیرد.
اگر به‌تازگی کاشت ایمپلنت انجام داده‌اید یا احساس ناپایداری در یکی از دندان‌های ایمپلنت شده دارید، مطالعه این مطلب میتواند به شما کمک کند با آرامش تصمیم بگیرید و از بروز آسیب‌های جدی پیشگیری کنید.
علل لق شدن ایمپلنت دندان و روش‌های درمان آن
لق شدن ایمپلنت معمولا بی‌دلیل اتفاق نمی‌افتد. گاهی فقط تاج دندان (روکش روی ایمپلنت) شل میشود، اما در بعضی موارد پایه تیتانیومی در استخوان فک دچار مشکل شده است. در هر حالت، شناسایی درست علت، کلید درمان مؤثر است. در ادامه رایج‌ترین دلایل این اتفاق را مرور می‌کنیم:
۱. شل شدن تاج یا پیچ ایمپلنت
در بسیاری از موارد، خود پایه ایمپلنت سالم است اما تاج یا پیچ رابطی که روکش را به پایه متصل میکند، شل شده است. بیمار احساس حرکت یا صدای کلیک هنگام جویدن دارد ولی درد و التهاب ندارد.
در این حالت، دندان پزشک پیچ اباتمنت را باز و دوباره با گشتاور مناسب سفت میکند. اگر پیچ آسیب دیده باشد، تعویض میشود. این مشکل معمولا بدون جراحی و در یک جلسه قابل رفع است.
۲. عدم جوش خوردن کامل پایه با استخوان
ایمپلنت زمانی موفق است که در طی چند ماه، پایه تیتانیومی با استخوان فک جوش بخورد. اگر این اتصال کامل شکل نگیرد، ایمپلنت استحکام لازم را پیدا نمی‌کند و به مرور لق میشود.
عوامل مؤثر در این حالت شامل فشار زودهنگام روی ایمپلنت، کمبود تراکم استخوان یا بیماری‌های متابولیک مثل دیابت کنترل‌نشده هستند.
برای درمان پزشک با گرفتن عکس رادیوگرافی وضعیت استخوان را بررسی میکند. اگر جوش خوردگی ناقص باشد، معمولاً ایمپلنت خارج میشود، محل آن ترمیم شده و پس از چند ماه، پایه جدید در محل کاشته میشود.
۳. تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت
تحلیل استخوان یکی از مهم‌ترین دلایل لق شدن پایه ایمپلنت است. این تحلیل ممکن است در اثر التهاب مزمن (پریایمپلنتیت)، فشار زیاد هنگام جویدن یا سیگار کشیدن رخ دهد. با کاهش تراکم استخوان، پایه تیتانیومی دیگر تکیه گاه محکمی ندارد.
در مراحل اولیه، شستوشوی عمیق ناحیه و کنترل عفونت میتواند استخوان را حفظ کند. در مراحل پیشرفته‌تر، نیاز به جراحی بازسازی استخوان (Bone Grafting) وجود دارد تا پایه مجدداً استحکام یابد یا ایمپلنت جدید جایگزین شود.
۴. عفونت اطراف ایمپلنت
این بیماری شبیه «التهاب لثه و پریودنتیت» در دندان طبیعی است. تجمع پلاک باکتریایی و رعایت نکردن بهداشت دهان، باعث التهاب لثه، بوی بد، ترشح چرک و تحلیل استخوان اطراف پایه میشود.
برای درمان این نوع عفونت در مراحل خفیف، تمیز کردن حرفهای، استفاده از دهان شویه آنتی‌باکتریال و آنتی بیوتیک موضعی کافی است. اما اگر عفونت استخوان را درگیر کرده باشد، نیاز به جراحی لثه و تمیز کردن سطح ایمپلنت از باکتری‌ها وجود دارد. در موارد شدید، ایمپلنت باید خارج شود.
۵. فشار بیش از حد در جویدن یا دندانقروچه (Bruxism)
افرادی که هنگام خواب دندان‌ها را به هم می‌فشارند یا در روز ناخودآگاه فک خود را منقبض نگه می‌دارند، نیروهای مضاعفی به پایه ایمپلنت وارد می‌کنند. این فشار طولانی مدت ممکن است باعث شل شدن پیچ یا تحلیل استخوان شود.
استفاده از محافظ شب (نایتگارد) برای کاهش فشار، اصلاح روکش‌ها و در صورت لزوم تنظیم مجدد فک یا اصلاح بایت توسط دندان پزشک توصیه میشود.
۶. سیگار و مصرف دخانیات
یکی از اصلی ترین دلایل لق شدن ایمپلنت، سیگار کشیدن است. نیکوتین باعث تنگ شدن عروق و کاهش خونرسانی به لثه میشود. در نتیجه بافت‌های اطراف ایمپلنت به‌خوبی ترمیم نمی‌شوند و احتمال تحلیل استخوان و لق شدن پایه بالا می‌رود.
قطع کامل مصرف سیگار و دخانیات ضروری است. اگر ایمپلنت آسیب دیده، پزشک ابتدا عفونت را کنترل کرده و در صورت نیاز ایمپلنت جدید را بعد از بهبود بافتها کار میگذارد.
۷. کیفیت پایین استخوان فک
در برخی بیماران، تراکم استخوان فک به دلایل ژنتیکی، افزایش سن، یا کشیدن زودهنگام دندان کاهش یافته است. در چنین شرایطی، ایمپلنت نمی‌تواند به‌خوبی در استخوان محکم شود و بعد از مدتی شل میشود.
پیش از کاشت، دندان پزشک با عکس CBCT تراکم استخوان را بررسی میکند. در صورت کمبود، پیوند استخوان (Bone Graft) یا استفاده از ایمپلنتهای کوتاه‌تر و ضخیم‌تر انجام میشود.
۸. خطای جراحی یا زاویه نادرست کاشت
اگر ایمپلنت در موقعیت نادرست، بیش از حد نزدیک به عصب یا با زاویه غلط کاشته شود، نیروهای جویدن به‌صورت نامتعادل وارد شده و پایه به مرور لق میشود.
در موارد خفیف میتوان روکش را بازطراحی کرد تا فشار اصلاح شود. در موارد شدید، ایمپلنت باید خارج و مجدداً در محل صحیح کاشته شود. استفاده از ایمپلنت دیجیتال با راهنمای جراحی سه بعدی احتمال این خطا را به حداقل می‌رساند.
۹. استفاده از برندهای بیکیفیت ایمپلنت
برندهای ناشناخته یا ارزان معمولاً از مواد تیتانیومی ضعیف‌تر و اتصالات ناپایدار استفاده می‌کنند. این امر باعث شل شدن پیچها و تحلیل سریعتر بافت‌های اطراف میشود.
استفاده از برندهای معتبر جهانی مانند اشترومن، آستم، نوبل بیوکر یا مگاژن توصیه میشود. اگر پایه لق شده باشد، معمولا نیاز به تعویض کامل ایمپلنت است.
۱۰. بیماری‌های زمینه‌ای و داروها
دیابت کنترل نشده، بیماری‌های خودایمنی، مصرف داروهای کورتونی یا ضدانعقاد خون باعث کندی ترمیم استخوان و آسیب به بافت‌های اطراف ایمپلنت میشوند.
کنترل دقیق قند خون، مشورت با پزشک متخصص و انجام ایمپلنت با روش‌های محافظه کارانه (مثلا ایمپلنت دو مرحله‌ای) در این بیماران توصیه میشود.
لق شدن ایمپلنت همیشه به معنی از بین رفتن آن نیست، اما نشانه‌ای است که نباید نادیده گرفته شود. تشخیص به‌موقع علت، بررسی دقیق توسط دندانپزشک و رعایت مراقبت‌های روزانه، میتواند از درمان پرهزینه‌تر در آینده جلوگیری کند.
اگر احساس حرکت، صدا یا درد در اطراف ایمپلنت دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید تا علت مشخص شود و از آسیب بیشتر جلوگیری شود و در صورت نیاز تعویض ایمپلنت صورت گیرد.
روش های پیشگیری از لق شدن ایمپلنت
ایمپلنت دندان، اگر به‌درستی کاشته شود و از آن به درستی مراقبت کنید، میتواند بیش از ۱۵ تا ۲۰ سال دوام بیاورد. اما ماندگاری آن فقط به مهارت دندانپزشک وابسته نیست؛ بخش زیادی از موفقیت ایمپلنت به رفتار و مراقبت‌های شما بعد از جراحی مربوط میشود. در ادامه، مهم‌ترین نکات پیشگیری از لق شدن ایمپلنت را مرور می‌کنیم:
1. رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان
باکتری‌ها و پلاک‌های میکروبی دشمن اصلی ایمپلنت هستند. اگر اطراف پایه تیتانیومی تمیز نگهداشته نشود، عفونت (پری ایمپلنتیت) ایجاد میشود و استخوان اطراف آن را تحلیل میدهد.
پس بهتر است حداقل دو بار در روز مسواک بزنید، البته از مسواک مخصوص ایمپلنت یا مسواک بین دندانی برای تمیز کردن نواحی بین ایمپلنت‌ها استفاده کنید. همچنین نخ دندان مخصوص یا واترجت نیز در تمیز کردن عمقی بسیار مؤثر است.
۲. مراجعه منظم به دندانپزشک
حتی اگر هیچ مشکلی احساس نمی‌کنید، هر ۶ ماه یکبار باید برای بررسی وضعیت ایمپلنت به دندانپزشک مراجعه کنید.
پزشک با عکس رادیوگرافی وضعیت استخوان، لثه و اتصالات ایمپلنت را بررسی میکند و در صورت وجود لقی یا التهاب، قبل از پیشرفت، آن را درمان میکند.
۳. اجتناب از جویدن غذاهای بسیار سخت
خوردن خوراکی‌های سفت مثل یخ، مغزهای خام، ته دیگ ضخیم یا آب نبات سخت میتواند به روکش یا پیچ ایمپلنت آسیب بزند.
اگر در ابتدای دوره درمان هستید یا هنوز استخوان به‌طور کامل با پایه جوش نخورده، رژیم غذایی نرم‌تر انتخاب کنید تا فشاری به ایمپلنت وارد نشود.
۴. درمان دندان قروچه و استفاده از نایتگارد
دندان قروچه یا فشردن ناخودآگاه فک‌ها در خواب، یکی از دلایل اصلی شل شدن پیچ یا حتی شکستگی ایمپلنت است.
اگر پزشک تشخیص دهد که این عادت را دارید، استفاده از محافظ شب (Night Guard) میتواند فشار را کاهش دهد و از آسیب به پایه جلوگیری کند.
۵. پرهیز از سیگار و قلیان
سیگار باعث کاهش جریان خون در لثه و استخوان فک میشود و روند جوش خوردن ایمپلنت را مختل میکند. همچنین احتمال ابتلا به التهاب اطراف ایمپلنت را چند برابر افزایش میدهد. ترک سیگار قبل و بعد از کاشت ایمپلنت، یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت درمان است.
۶. کنترل بیماری‌های زمینه‌ای
اگر دیابت دارید یا داروهای خاص (مثل کورتون یا ضدانعقاد) مصرف می‌کنید، حتماً پزشک خود را در جریان بگذارید. کنترل مناسب قند خون و انجام آزمایش‌های منظم، نقش مهمی در دوام ایمپلنت دارد.
۷. انتخاب برند معتبر و پزشک متخصص
استفاده از برندهای معتبر ایمپلنت مثل اشترومن، آستم، مگاژن یا نوبل بیوکر و کاشت توسط دندانپزشک متخصص ایمپلنتولوژی، احتمال خطا، عفونت و شکست درمان را به حداقل می‌رساند. برندهای ناشناخته ممکن است در ابتدا ارزان‌تر باشند اما دوام و دقت اتصالشان پایین‌تر است.
۸. اجتناب از ضربه و فشار ناگهانی
ضربه به فک (مثلاً هنگام ورزش‌های پربرخورد یا تصادف) میتواند پایه ایمپلنت را لق کند. در چنین شرایطی، مراجعه فوری به دندانپزشک ضروری است تا با عکس رادیوگرافی، وضعیت استخوان بررسی شود.
۹. استفاده از دهان شویه‌های ضدباکتری
دهان شویه‌های حاوی کلرهگزیدین یا ترکیبات ضدالتهاب، می‌توانند تعداد باکتری‌های مضر اطراف ایمپلنت را کاهش دهند. البته نباید بیش از دو هفته مداوم مصرف شوند تا باعث تغییر رنگ دندان یا اختلال در باکتری‌های مفید دهان نشوند.
۱۰. گوش دادن به بدن خود
در آخر بدانید که هرگونه احساس حرکت، درد، بوی بد، یا خونریزی در اطراف ایمپلنت، نشانه‌ی هشدار است. در چنین مواردی، تأخیر نکنید و سریعتر به پزشک مراجعه کنید. درمان در مراحل اولیه بسیار آسان‌تر، کم هزینه‌تر و کم‌دردتر خواهد بود.
سوالات متداول
- آیا لق شدن ایمپلنت دندان طبیعی است؟
خیر، ایمپلنت سالم نباید حرکت کند. اگر احساس لق بودن دارید، احتمالا پیچ تاج یا پایه شل شده یا استخوان فک تحلیل رفته است. باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. - چه زمانی بعد از کاشت، ایمپلنت ممکن است لق شود؟
اگر جوش خوردن استخوان کامل نباشد یا فشار زودرس به پایه وارد شود، معمولاً در چند ماه اول لق شدن رخ میدهد. در مراحل بعدی، علت اصلی تحلیل استخوان یا التهاب لثه است. - آیا میتوان ایمپلنت لقشده را درست کرد یا باید تعویض شود؟
اگر فقط تاج یا پیچ اباتمنت شل شده باشد، با سفت کردن یا تعویض آن مشکل برطرف میشود. اما اگر پایه لق شده باشد، معمولاً باید خارج و پس از ترمیم استخوان، مجدداً کاشته شود. - عفونت اطراف ایمپلنت باعث لق شدن میشود؟
بله. عفونت (پریایمپلنتیت) باعث تخریب بافت استخوانی اطراف پایه میشود و استحکام ایمپلنت را از بین می‌برد. درمان سریع با آنتی‌بیوتیک و شستوشوی تخصصی ضروری است. - آیا سیگار کشیدن باعث لق شدن ایمپلنت میشود؟
بله. سیگار باعث کاهش خونرسانی، تاخیر در جوش خوردن استخوان و افزایش خطر تحلیل استخوان میشود. ترک سیگار بهترین راه پیشگیری از این عارضه است. - اگر ایمپلنت لق شود ولی درد نداشته باشد، باید نگران باشم؟
بله. نبود درد به معنی سالم بودن نیست. گاهی پایه بدون درد لق میشود و بیمار فقط حرکت خفیفی احساس میکند. در چنین مواردی نیز باید سریعاً معاینه شوید. - چگونه بفهمم پایه ایمپلنت لق شده یا فقط تاج آن؟
تشخیص قطعی فقط با معاینه و عکس رادیوگرافی ممکن است. معمولاً لق شدن تاج بدون درد است، اما لق شدن پایه همراه با احساس فشار، ناراحتی یا التهاب لثه است. - آیا دندان قروچه میتواند باعث لق شدن ایمپلنت شود؟
بله. فشار مداوم ناشی از دندان قروچه باعث شل شدن پیچ یا تحلیل استخوان اطراف پایه میشود. در این موارد، استفاده از نایتگارد (محافظ شب) توصیه میشود. - چه مدت بعد از لق شدن میتوان ایمپلنت جدید گذاشت؟
بعد از خارج کردن ایمپلنت لقشده، بسته به وضعیت استخوان، معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه زمان لازم است تا بافتها ترمیم شوند و پایه جدید کاشته شود. - آیا ایمپلنتهای بیکیفیت بیشتر لق میشوند؟
بله. برندهای نامعتبر معمولاً از آلیاژهای ضعیف‌تر استفاده می‌کنند و اتصال پیچ و پایه در آنها استحکام کافی ندارد. انتخاب برندهای معتبر مانند اشترومن، آستم یا نوبل بیوکر ریسک لق شدن را کاهش میدهد.
مراقبت مداوم، رمز ماندگاری ایمپلنت
لق شدن ایمپلنت دندان نشانه‌ای است که نباید هرگز نادیده گرفته شود. هرچند ایمپلنت یکی از مقاوم‌ترین و بادوام‌ترین روش‌های جایگزینی دندان است، اما مانند هر درمان دیگری نیاز به مراقبت و نظارت مداوم دارد.
در بیشتر موارد، لق شدن بهدلیل عواملی مثل التهاب لثه، عفونت اطراف پایه، فشار زیاد حین جویدن، سیگار، یا رعایت نکردن بهداشت دهان رخ میدهد و خوشبختانه در مراحل اولیه قابل درمان است.
اگر احساس کردید ایمپلنت شما حتی اندکی حرکت میکند، اولین و بهترین اقدام، مراجعه سریع به دندانپزشک است. تأخیر در درمان ممکن است باعث تحلیل استخوان یا از دست رفتن کامل پایه شود.
برای پیشگیری از چنین مشکلاتی، رعایت چند اصل ساده اما حیاتی کافی است: تمیز کردن روزانه با مسواک و نخ دندان مخصوص ایمپلنت، مراجعه منظم برای چکاپ، پرهیز از سیگار، و کنترل عادات فشاری مثل دندان قروچه.
پس باید بدانید ایمپلنتهای دندانی می‌توانند سال‌ها دوام داشته باشند، به شرطی که با دقت و آگاهی از آنها مراقبت شود. توجه به جزئیات، اعتماد به پزشک متخصص، و پیروی از دستورالعمل‌های بعد از درمان، تفاوت میان یک ایمپلنت موفق و یک تجربه دردناک را رقم می‌زند.
