عوامل موثر بر طول عمر ایمپلنت چیست؟

هیچکس دوست ندارد بعد از هزینه زیاد  و طی کردن مراحل جراحی ایمپلنت، دوباره دغدغه از دست دادن دندان را تجربه کند. بیشتر بیماران هنگام کاشت ایمپلنت این سؤال را می‌پرسند: چقدر دوام دارد؟ واقعا تا آخر عمر سالم می‌ماند؟

پاسخ کوتاه این است: بله، اگر همه چیز درست انجام شود. اما ماندگاری ایمپلنت فقط به برند یا قیمت آن وابسته نیست؛ بلکه عواملی مانند کیفیت استخوان فک، وضعیت عمومی بدن، بهداشت دهان، مهارت دندانپزشک و حتی عادت‌های روزمره، در سرنوشت ایمپلنت شما نقش دارند.

در این مقاله به صورت دقیق و کاربردی بررسی می‌کنیم که چه عواملی عمر ایمپلنت را کاهش یا افزایش می‌دهند، چه مراقبت‌هایی باید انجام دهید تا سال‌ها از لبخند جدیدتان لذت ببرید و چه نشانه‌هایی هشدار دهنده خطر برای از بین رفتن زودهنگام ایمپلنت هستند.

پس اگر قصد کاشت ایمپلنت دارید یا چند سال از انجام آن گذشته، این مقاله می‌تواند به شما کمک کند که چگونه تا آخر عمر یک ایمپلنت سالم داشته باشید.

عوامل موثر بر طول عمر ایمپلنت

وقتی می‌گوییم عمر ایمپلنت چقدر است، منظور فقط سلامت پیچ تیتانیومی نیست؛ منظور یک سیستم هماهنگ از استخوان، لثه، اتصالات پروتزی و عادات روزانه شماست که باید سال‌ها کنار هم بدون التهاب و فشار اضافه کار کنند.

ایمپلنت دندان می‌تواند دهه‌ها دوام بیاورد، اما این دوام، نتیجه انتخاب‌های دقیق پزشکی و مراقبت‌های منظم شماست. در ادامه، مهم‌ترین عوامل مؤثر را مرور می‌کنیم.

1. کیفیت و حجم استخوان فک: استخوان متراکم و کافی، بهترین و مهمترین گزینه برای افزایش طول عمر ایمپلنت است. کمبود تراکم یا ارتفاع استخوان، خطر جوش نخوردن یا تحلیل را بالا می‌برد.
   برای اینکه بدانیم آیا استخوان فک کیفیت خوبی دارد یا نه، دندانپزشک ارزیابی استخوان با CBCT را قبل از درمان انجام می‌دهد و در صورت نیاز به سراغ پیوند استخوان یا لیفت سینوس میرود و سپس طول و قطر مناسب ایمپلنت را انتخاب میکند. (در هر صورت باید از بارگذاری زودهنگام ایمپلنت روی استخوان ضعیف پرهیز شود.)
2. مهارت جراح و برنامه ریزی درمان: زاویه، عمق و محل کاشت اگر کمی خطا داشته باشد، نیروهای جویدن نابرابر می‌شود و تحلیل استخوان رخ می‌دهد. چطور دوام ایمپلنت را افزایش دهیم؟ انتخاب دندان پزشک باتجربه، استفاده از راهنمای جراحی و برنامه ریزی دیجیتال، توجه به فاصله ایمن از دندان‌ها و اعصاب، و آزمون ثبات اولیه (primary stability) ازجمله مواردی است که می‌توانید قبل از کاشت ایمپلنت به آن دقت کنید.
3. وضعیت بافت نرم و عرض لثه کراتینیزه: لثه ضخیم و کراتینیزه در اطراف ایمپلنت، التهاب را کم و تمیزکردن را آسان می‌کند. در لثه نازک یا غیرکراتینیزه ایمپلنت انجام نشود، اما درصورتی که لثه چنینمشکلاتی داشت باید پیوند بافت همبندی هنگام یا پس از کاشت انجام شود؛ همچنین طراحی اورجنس پروفایل روکش که به لثه فشار نیاورد استفاده شود و از سمان اضافی زیر لثه پرهیز شود.
4. بهداشت دهان و کنترل بیوفیلم: پلاک میکروبی عامل اصلی پری ایمپلنت موکوزیت و پری ایمپلنتیت است. برای اینکه عکر ایمپلنت افزایش یابد باید دوبار در روز مسواک بزنید، برای این کار بهتر است از برس بین دندانی یا سوپرفلاس اطراف اباتمنت استفاده کنید، همچنین استفاده از واترجت برای شستوشوی عمیق ایمپلنت گزینه بسیار خوبی است. از دیگر مواردی که پیشنهاد میشود دهانشویه‌های بدون الکل به‌صورت دوره‌ای است. 
   اگر خونریزی یا التهابی را تجربه کردید باید بلافاصله به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
5. طرح پروتزی و نوع اتصال روکش: به یاد داشته باشید که روکش‌هایی با کانتور نامناسب یا سمان اضافی، باعث التهاب مزمن لثه و قسمتی از فک که پروتز کرده اید میشوند. برای اینکه از چنین موردی جلوگیری شود بهتر است روکش‌های پیچ‌دار (screw-retained) را استفاده کنید خصوصا در موارد پرریسک. همچنین کنترل دقیق سمان در روکش‌های سمان شونده، استفاده از زیرکونیای مقاوم در بیماران پرقدرت، طراحی تماس‌های جویدنی متعادل.
6. اکلوژن و عادات فشاری (براکسیزم): این مورد به مشکلاتی مانند دندان قروچه و تماس‌های ضربه‌ای اشاره میکند که پس از چندین بار تکرار می‌تواند پیچ‌ها را شل و استخوان را خسته کند. در این صورت و برای جلوگیری از آسیب چنین مواردی باید بایت پس از تحویل روکش به درستی تنظیم شده باشد، نایت گارد شبانه برای افرادی که دچار براکسیزم هستند ساخته شود و از شکستن یخ، مغزیجات سفت و ... پرهیز شود.
7. پرهیز از ایمپلنت فوری: ایمپلنت فوری یکی از روش های کاشت یمپلنت در یک روز است که توسط دندان فیکس اصلا توصیه نمیشود اما در صورتی که به هردلیل با این روش صاحب دندان جدیدی شدید به یاد داشته باشید که این مورد در استخوان‌های مرزی با بارگذاری مرحله‌ای و بسیار دقیق انجام شود؛ همچنین در روزهای نخستین غذای نرم مصرف کنید و سعی کنید به طور منظم برای تنظیم ایمپلنت ویزیت شوید.
8. برند و سطح ایمپلنت: تیتانیوم خالص یا آلیاژهای باکیفیت و سطوح اصلاح شده، چسبندگی استخوان را بهبود میبخشند و یکی از بهترین گزینه ها برای ایمپلنت به حساب می‌آیند.پس قبل از هرچیزی باید برند معتبر و باکیفیتی را انتخاب کنید که قطعات آن کیفیت و سازگاری خوبی با دهان شما و استخوان فک داشته باشند.
9. بیماری‌های سیستمیک و داروها: دیابت کنترل نشده، نقص ایمنی، درمان‌های طولانی با کورتون یا برخی داروهای استخوانی، باعث به وجود آمدن ایراد در طول عمر ایمپلنت و ترمیم استخوان ها میشود. پس برای جلوگیری از هرگونه مشکل بهتر است قبل از انجام ایمپلنت، دندانپزشک را از هرگونه بیماری مطلع کنید تا کار با دقت بیشتری انجام شود.
10. سیگار و قلیان: یکی از بیشترین عواملی که در ایران باعث لق شدن و تحلیل استخوان فک میشود، قلیان و سیگار است. نیکوتین خونرسانی را کم می‌کند و ریسک عفونت و تحلیل را بالا می‌برد. اگر سیگاری هستید و قصد انجام ایمپلنت دارید حتما از چند هفته قبل تا چند هفته بعد از کاشت، سیگار را ترک کنید تا تا حدامکان کم کنید. توصیه دندانپزشکان ترک کامل سیگار و قلیان برای حفظ ثبات و طول عمر ایمپلنت است. در غیر اینصورت پس از چندسال مجبور به تعویض ایمپلنت میشوید.
11. مراقبت و نگهداری دوره‌ای (SPT): ایمپلنت بدون نگهداری حرفه‌ای عمر کوتاه‌تری دارد. دمنظور از مراقبت و نگهداری حرفه‌ای چکاپ‌ها ماهانه که معمولا هر 3 ماه یکبار و سپس هر 6 ماه یکبار است، میباشد. همچنین رعایت بهداشت ایمپلنت و انجام رادیوگرافی در صورتی نیاز، به بهبود طول عمر ایمپلنت کمک زیادی میکند.
12. سابقه بیماری لثه و بهداشت کلی دهان: قطعا افرادی که سابقه پریودنتیت دارند ریسک بالاتری برای پری ایمپلنتیت دارند. در این صورت باید بیماری لثه قبل از کاشت ایمپلنت کنترل شود و به علائمی مانند خونریزی به شدت دقت کنید.
13. سن، محل و تعداد ایمپلنت‌ها:محل قرارگیری ایمپلنت و تعداد آن‌ها در هر فک تأثیر زیادی بر طول عمرشان دارد. برای مثال، ایمپلنت‌هایی که در ناحیه دندان‌های آسیای بالا (مولرها) قرار می‌گیرند، معمولاً فشار بیشتری هنگام جویدن تحمل می‌کنند، چون این دندان‌ها مسئول خردکردن غذا هستند. اگر تعداد ایمپلنت‌ها در این ناحیه کم باشد یا نیروها درست پخش نشوند، احتمال لق شدن یا شکستن پیچ‌ها افزایش پیدا می‌کند.
    پس باید در فک بالا یا نواحی پرفشار تعداد ایمپلنت‌ها یا اتصال کراس آرک زیادتر باشد؛ همچنین دندانپزشک باید باتوجه به فشار وارده قطر/طول کافی را انتخاب کند.
14. خشکی دهان و بزاق ناکافی: زروستومیا پاکسازی طبیعی دندان را کاهش می‌دهد و احتمال التهاب را بالا می‌برد. برای همین هیدراته ماندن، جویدن آدامس بدون قند با زایلیتول، مصرف ژل‌های مرطوب کننده و بررسی علت دارویی خشکی دهان در این مسیر بسیار مهم است.
15. رژیم غذایی و سبک زندگی: غذاهای بسیار سفت، الکل زیاد و استرس مزمن به بافت‌های اطراف ایمپلنت فشار می‌آورند و در نهایت روی طول عمر آن تاثیر میگذارند. با داشتن رژیم غذایی متعادل، کمتر خوردن خوراکی‌های بسیار سفت، کنترل استرس و خواب کافی می‌توانید این موارد را کنترل کنید.

اگر هر یک از نشانه‌های: خونریزی هنگام مسواک، بوی بد ماندگار، حساسیت یا درد هنگام جویدن، لق شدن روکش یا احساس حرکت را تجربه کردید بلافاصله به پزشک خود مراجعه کنید. درمان زودهنگام ساده‌تر و کم هزینه‌تر است.

در نهایت میتوان گفت که عمر ایمپلنت نتیجه سه چیز است: جراحی دقیق، پروتز هوشمند و مراقبت دائمی شما. با بهداشت روزانه کامل، مراجعات منظم، پرهیز از سیگار و کنترل عادات فشاری، ایمپلنت می‌تواند سال‌ها مثل روز اول کار کند.

عمر ایمپلنت دندان بر اساس کشور مبدا

یکی از سؤال‌های پرتکرار بیماران این است که ایمپلنت کدام کشور بهتر است و دوام بیشتری دارد؟

واقعیت این است که کیفیت مواد، فناوری سطح ایمپلنت، خدمات پس از فروش و دقت طراحی قطعات همگی در طول عمر ایمپلنت تأثیر دارند. برندهای معتبر معمولا از آلیاژهای تیتانیومی با خلوص بالا و سطوح اصلاح شده (مانند SLA، SLActive، RBM) استفاده می‌کنند که باعث جوش خوردگی سریع‌تر و ماندگاری بالاتر می‌شود.

در جدول زیر می‌توانید مقایسه‌ای تقریبی از کشورها و برندهای معروف ایمپلنت به همراه میانگین طول عمر آن‌ها در شرایط نگهداری استاندارد ببینید:

سوالات متداول

1. طول عمر ایمپلنت دندان چقدر است؟
   اگر کاشت ایمپلنت توسط دندان پزشک ماهر انجام شود و بیمار بهداشت دهان را رعایت کند، ایمپلنت می‌تواند بیش از ۲۰ سال یا حتی تا پایان عمر دوام داشته باشد.
2. آیا ایمپلنت دندان مادام‌العمر است؟
   در اغلب موارد بله؛ پایه تیتانیومی ایمپلنت مادام العمر است، اما روکش دندان ممکن است هر ۱۰ تا ۱۵ سال نیاز به تعویض داشته باشد.
3. کدام کشورها ایمپلنت‌های بادوام‌تری تولید می‌کنند؟
   برندهای سوئیسی (اشترومن) و آمریکایی (نوبل بیوکر) در صدر قرار دارند. ایمپلنت‌های کره‌ای مانند اوستم و مگاژن نیز دوام خوبی با قیمت مناسب ارائه می‌دهند.
4. آیا سن فرد در ماندگاری ایمپلنت تأثیر دارد؟
   بله. در سنین بالا تراکم استخوان کمتر می‌شود و فرآیند ترمیم کندتر است، اما با درمان‌های کمکی مثل پیوند استخوان، دوام ایمپلنت حفظ می‌شود.
5. چه عواملی باعث کاهش طول عمر ایمپلنت می‌شود؟
   عفونت لثه، سیگار کشیدن، دندان قروچه، بهداشت ضعیف و فشار بیش ازحد هنگام جویدن از مهم‌ترین عوامل کاهش عمر ایمپلنت هستند.
6. آیا نیاز است ایمپلنت را بعد از چند سال تعویض کنیم؟
   در شرایط طبیعی خیر، اما در صورت لق شدن، شکستگی پیچ، یا تحلیل شدید استخوان ممکن است نیاز به تعویض پایه یا روکش باشد.
7. آیا مصرف سیگار عمر ایمپلنت را کوتاه می‌کند؟
   بله. نیکوتین جریان خون لثه را کاهش می‌دهد و روند جوش خوردن ایمپلنت را مختل می‌کند؛ در نتیجه احتمال شکست بیشتر می‌شود.
8. چگونه می‌توان عمر ایمپلنت را افزایش داد؟
   رعایت دقیق بهداشت دهان، مسواک زدن منظم، نخ دندان مخصوص ایمپلنت، مراجعات دوره‌ای و پرهیز از سیگار، عمر آن را چند دهه افزایش می‌دهد.
9. آیا نوع غذا خوردن در ماندگاری ایمپلنت مؤثر است؟
   بله. جویدن مداوم غذاهای خیلی سفت مثل یخ یا ته دیگ ممکن است به مرور فشار زیادی به ایمپلنت وارد کند.
10. آیا همه برندهای ایمپلنت دوام یکسانی دارند؟
    خیر. تفاوت در جنس تیتانیوم، نوع سطح ایمپلنت و فناوری ساخت باعث می‌شود برندهای برتر دوام و جوش خوردگی بهتری نسبت به مدل‌های اقتصادی داشته باشند.

راز ماندگاری طولانی ایمپلنت در دستان شماست

طول عمر ایمپلنت دندان تنها به برند یا کشور سازنده محدود نمی‌شود؛ بخش بزرگی از این ماندگاری به رفتار و مراقبت‌های شما بستگی دارد. ایمپلنت، اگر درست کاشته و با دقت نگهداری شود، می‌تواند همانند دندان طبیعی سال‌ها عملکرد عالی داشته باشد.

رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از سیگار، مراجعه منظم به دندان پزشک و استفاده از برندهای معتبر، چهار ستون اصلی دوام ایمپلنت محسوب می‌شوند.

در نهایت باید گفت ایمپلنت، یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای سلامتی و زیبایی لبخند شماست. انتخاب آگاهانه، مراقبت منظم و اعتماد به دندان پزشک متخصص، همان چیزی است که می‌تواند این سرمایه گذاری را تا پایان عمر پایدار و بدون دردسر نگه دارد.