سفیدی دندانها نقش مهمی در زیبایی لبخند و اعتماد به نفس دارد. تغییر رنگ دندانها به مرور زمان اتفاقی کاملا طبیعی است؛ چه به دلیل مصرف چای و قهوه، چه به دلیل سبک زندگی، افزایش سن یا حتی عوامل ژنتیکی. وقتی این تغییر رنگ بیشتر دیده میشود، بسیاری به دنبال راهی مطمئن و مؤثر برای روشنتر شدن دندانهایشان هستند.
یکی از روشهایی که در سالهای اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده، بلیچینگ دندان است. این روش در مقایسه با بسیاری از درمانهای زیبایی، سریعتر و کم تهاجمیتر است و میتواند رنگ دندان را چند درجه روشنتر کند. آنچه اهمیت دارد انتخاب روش مناسب و انجام آن زیر نظر دندانپزشکی است که با بافت دندان و حساسیتهای فرد آشناست.
بلیچینگ دندان چیست؟
بلیچینگ دندان روشی است که با استفاده از مواد تخصصی، رنگ دندانها را چند درجه روشنتر میکند. ماده اصلی این فرایند «پراکسید» است؛ ترکیبی که توانایی شکستن رنگدانههای تجمع یافته در لایههای سطحی و نیمه عمقی دندان را دارد. در کلینیک معمولا از هیدروژن پراکسید با غلظت بالا استفاده میشود و در روشهای خانگی از کاربامید پراکسید که اثر ملایمتری دارد.
نحوه کار این مواد به این شکل است که پس از قرار گرفتن روی دندان، وارد ساختار مینا میشوند و پیوندهای رنگدانههایی را که باعث تیرگی شدهاند تجزیه میکنند. به همین دلیل بلیچینگ فقط لکههای سطحی را پاک نمیکند؛ بلکه رنگ کلی دندان را روشنتر میسازد.
این روش کم تهاجمی است و برخلاف درمانهایی مثل لمینت یا کامپوزیت، هیچ تراشی روی دندان انجام نمیشود. فقط کافی است یا در مطب زیر نظر دندانپزشک انجام شود یا از قالب و ژل خانگی مخصوص استفاده شود تا نتیجهای ایمن و قابل پیشبینی به دست بیاید.
آیا بلیچینگ به مینای دندان آسیب میزند؟
این یکی از مهمترین دغدغههای بیماران همین سوال است. طبق مطالعات ADA، اگر بلیچینگ با غلظت استاندارد و زیر نظر دندانپزشک انجام شود، هیچ آسیبی به مینای دندان وارد نمیکند.
مواد سفیدکننده با ساختار مینا واکنش تخریبی ندارند؛ بلکه رنگدانهها را از محل اتصالشان جدا میکنند. بنابراین نگرانی درباره نازک شدن دندان علمی نیست، مگر اینکه از محصولات غیرمجاز یا غلظتهای نامناسب استفاده شود.
علت تغییر رنگ دندانها چیست؟
تغییر رنگ دندانها معمولاً به مرور زمان اتفاق میافتد و همیشه نشانه بیماری نیست؛ اما شناخت علت آن کمک میکند بدانیم آیا بلیچینگ انتخاب مناسبی برایمان هست یا نه. تغییر رنگ میتواند سطحی باشد یا در عمق مینا اتفاق بیفتد و هرکدام دلایل مختلفی دارند.
مهمترین علتهای تغییر رنگ دندان عبارتند از:
- مصرف مداوم چای و قهوه: رنگدانههای تیره موجود در این نوشیدنیها به مرور روی دندان رسوب میکنند.
- استعمال سیگار یا قلیان: نیکوتین و قطران باعث ایجاد لکههای زرد و قهوهای مقاوم میشوند.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، لایه مینا نازکتر و لایه عاج زیرین که رنگ تیرهتری دارد بیشتر نمایان میشود.
- مصرف برخی داروها: مصرف آنتی بیوتیکهایی مثل تتراسایکلین در کودکی یا برخی داروهای خاص میتواند رنگ دندان را تغییر دهد.
- بهداشت نامناسب دهان: پلاک و جرمهای باقیمانده روی دندان به مرور رنگ میگیرند و تاثیر زیادی بر تیره شدن دندان دارند.
- عوامل ژنتیکی: برخی افراد بهطور طبیعی رنگ مینای دندانشان کمی تیرهتر است.
- ضربه یا آسیب به دندان: آسیب وارد شده میتواند باعث تغییر رنگ داخلی دندان به سمت خاکستری یا قهوهای شود.
- مصرف زیاد نوشابههای تیره یا مواد غذایی رنگی: نوشابههای کولا، سسهای تیره و برخی خوراکیهای رنگی باعث تجمع رنگدانهها میشوند.
شناخت این علتها کمک میکند بهترین روش سفید کردن دندان انتخاب شود و نتیجه درمان دقیقتر و ماندگارتر باشد.
انواع روشهای بلیچینگ دندان
برای سفید کردن دندانها چند روش مختلف وجود دارد و هرکدام شدت اثر، سرعت نتیجه گیری و میزان کنترل متفاوتی دارند. انتخاب روش مناسب به وضعیت دندانها، میزان لکهها و انتظاری که از نتیجه دارید بستگی دارد. در ادامه رایجترین و مؤثرترین روشهای بلیچینگ را توضیح میدهم تا بدانید هر کدام چگونه انجام میشود و چه تفاوتهایی دارند.
- روش اول: بلیچینگ در مطب
این روش سریعترین و قویترین نوع سفید کردن دندان است. در مطب از ژل هیدروژن پراکسید با غلظت بالا استفاده میشود که توانایی نفوذ عمیقتری دارد. دندانپزشک برای محافظت از لثه، آن را با لایه محافظ میپوشاند و سپس ژل را روی دندان قرار میدهد.
در بسیاری از سیستمها از نور آبی یا لایت اکتیویشن برای فعالتر کردن ژل استفاده میشود. نتیجه کار معمولا بعد از همان جلسه قابل مشاهده است و برای لکههای شدید یا رنگهای تیره، بهترین گزینه محسوب میشود.
- روش دوم: بلیچینگ با قالب خانگی
در این روش ابتدا قالب اختصاصی دندانها در مطب ساخته میشود تا ژل بصورت دقیق و یکنواخت روی دندان بنشیند. بیمار ژل کاربامید پراکسید را داخل قالب قرار میدهد و آن را چند ساعت در روز یا شبها استفاده میکند.
این روش نسبت به بلیچینگ در مطب ملایمتر است اما نتیجه بسیار قابل قبولی دارد. رنگ دندان به تدریج روشنتر میشود و امکان کنترل شدت سفید شدن نیز بیشتر است.
- روش سوم: محصولات سفیدکننده بدون نسخه
نوارهای سفیدکننده، ژلهای آماده و خمیرهای سفیدکننده در این گروه قرار میگیرند. این محصولات غلظت کمتری دارند و برای لکههای سطحی استفاده میشوند. اگرچه ارزانتر و در دسترستر هستند، اما نتیجه آنها محدودتر است و مدت زمان بیشتری طول میکشد تا تغییر رنگ دیده شود.
- روش چهارم: بلیچینگ داخلی برای دندانهای آسیب دیده
اگر یک دندان به علت ضربه یا درمان ریشه تیره شده باشد، روش مخصوصی به نام بلیچینگ داخلی انجام میشود. در این روش ماده سفید کننده داخل دندان قرار میگیرد و طی چند جلسه رنگ آن روشنتر میشود.
این روش فقط برای دندانهای درمان ریشه شده کاربرد دارد و یکی از مؤثرترین راهها برای برطرف کردن تیرگیهای عمیق است.
هر یک از این روشها مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند. مهم این است که دندانها قبل از شروع درمان بررسی شوند تا روشن شدن رنگ بدون آسیب و با بهترین نتیجه انجام شود.
آیا بلیچینگ برای همه مناسب است؟
بلیچینگ یک روش ایمن و مؤثر برای روشن کردن دندانهاست، اما همیشه برای همه افراد مناسب نیست.
پیش از انجام آن باید سلامت دندانها و لثه بررسی شود تا مطمئن شویم سفیدی به دست آمده پایدار و بیخطر خواهد بود. برخی افراد نتیجه عالی میگیرند، اما در بعضی شرایط بهتر است ابتدا مشکلات دهان برطرف شود یا روش دیگری انتخاب شود.
در ادامه گروههایی را که بلیچینگ برای آنها مناسب نیست یا باید با احتیاط بیشتری انجام شود معرفی میکنم:
- افرادی که پوسیدگی یا بیماری لثه دارند
وجود پوسیدگی فعال یا التهاب لثه باعث میشود مواد سفیدکننده احتمالاً وارد نواحی حساس شوند و درد ایجاد کنند. در این موارد ابتدا باید درمانهای پایه انجام شود.
- کسانی که دندانهای بسیار حساس دارند
اگر دندانها از قبل حساس باشند، بلیچینگ ممکن است حساسیت را موقتاً افزایش دهد. البته گاهی با انتخاب غلظت مناسب یا استفاده از ژل ضدحساسیت، مشکل قابل کنترل است.
- افرادی که روکش، کامپوزیت یا لمینت روی دندانهای جلویی دارند
مواد سفیدکننده روی ترمیمها اثر نمیگذارند. یعنی ممکن است دندان طبیعی روشن شود اما روکش یا کامپوزیت همان رنگ قبلی بماند. در این حالت هماهنگی رنگ از بین میرود و باید روشهای دیگری بررسی شود.
- خانمهای باردار یا شیرده
اغلب منابع معتبر مانند ADA توصیه میکنند بلیچینگ در دوران بارداری و شیردهی انجام نشود، هرچند شواهد قطعی از ضرر آن موجود نیست.
- افراد با لکههای شدید ناشی از تتراسایکلین یا فلوروزیس
این لکهها معمولاً در لایههای عمقی قرار دارند و بلیچینگ به تنهایی ممکن است آنها را به اندازه کافی روشن نکند. در چنین مواردی لمینت یا کامپوزیت گزینه مناسبتری است.
- کودکان و نوجوانان خیلی کمسن
برای افراد زیر ۱۲ تا ۱۵ سال معمولاً توصیه نمیشود، مگر در شرایط خاص و تشخیص دندانپزشک.
اگر در گروههای بالا قرار نمیگیرید، احتمالاً بلیچینگ برایتان گزینه خوبی است. بهترین کار یک ارزیابی ساده است تا دندانپزشک بر اساس وضعیت مینا, میزان لکهها و ترمیمهای موجود تصمیم درستی بگیرد.
فرایند بلیچینگ در مطب چگونه انجام میشود؟
اگر بخواهیم روند بلیچینگ را به زبانی خیلی ساده توضیح دهیم، معمولا شامل چند مرحله است:
- معاینه و بررسی سلامت دهان: دندان پزشک ابتدا لثه، مینای دندان و میزان لکهها را بررسی میکند تا روش مناسب انتخاب شود.
- ایزوله کردن لثه: برای محافظت از بافتهای نرم، لثه با یک لایه محافظ پوشانده میشود.
- قرار دادن ژل بلیچینگ: ماده سفیدکننده روی سطح دندان قرار میگیرد. این ژل بافت دندان را روشن میکند و رنگدانههای قدیمی را میشکند.
- فعالسازی با نور (درصورت نیاز): برخی سیستمها برای تسریع اثر ژل، از نور آبی یا لیزر استفاده میکنند.
- پاک کردن ژل و ارزیابی نتیجه: پس از چند دقیقه، ژل پاک میشود و نتیجه بررسی میگردد. گاهی یک جلسه کافی است و در موارد شدید دو جلسه انجام میشود.
مزایا و معایب بلیچینگ چیست؟
بلیچینگ یکی از محبوبترین روشهای سفید کردن دندان است، اما مثل هر درمان دیگری مزایا و محدودیتهای خودش را دارد. دانستن این نکات کمک میکند تصمیم آگاهانهتری بگیرید و انتظارتان از نتیجه واقعیتر باشد. مزایای این روش عبارتند از:
- سفید شدن قابل توجه در مدت کوتاه
نتیجه بلیچینگ معمولاً خیلی سریع دیده میشود. در روشهای داخل مطب، تغییر رنگ حتی همان روز اول هم قابل تشخیص است. - بدون تراش یا آسیب به دندان
برخلاف روشهای زیبایی مثل لمینت یا کامپوزیت، بلیچینگ نیاز به تراش ندارد و ساختار دندان دست نخورده باقی میماند. - قابل تنظیم بودن شدت سفیدی
در روشهای خانگی، بیمار میتواند بر اساس نیاز میزان روشن شدن رنگ را کنترل کند و به درجهای برسد که طبیعی و دلخواه باشد. - هزینه کمتر نسبت به درمانهای زیبایی دیگر
در مقایسه با لمینت یا کامپوزیت، بلیچینگ کمهزینهتر است و همچنان ظاهر دندان را بهطور چشمگیری بهتر میکند. - ایمنی بالا در صورت انجام صحیح
در صورت نظارت دندانپزشک و انتخاب غلظت مناسب، بلیچینگ از نظر علمی یک درمان ایمن و استاندارد محسوب میشود. - افزایش اعتماد به نفس
بسیاری از افراد بعد از سفید شدن دندانها راحتتر لبخند میزنند و حس بهتری نسبت به ظاهرشان دارند.
معایب و محدودیتهای بلیچینگ
- موقتی بودن نتیجه: سفیدی دندان دائمی نیست. بسته به عادتهای فرد، معمولاً بین ۶ ماه تا ۲ سال ماندگاری دارد و برای حفظ نتیجه نیاز به ترمیم دورهای است.
- ایجاد حساسیت موقت: حساسیت به سرما یا گرما پس از بلیچینگ رایج است و معمولا ۴۸ ساعت طول میکشد. این موضوع قابل کنترل است اما باید از قبل نسبت به آن آگاه بود.
- اثر نکردن روی ترمیمها: روکش، لمینت یا کامپوزیت با بلیچینگ روشنتر نمیشوند. بنابراین اگر ترمیم روی دندانهای جلویی وجود داشته باشد، ممکن است اختلاف رنگ ایجاد شود.
- تأثیر محدود روی برخی لکههای عمیق: لکههای ناشی از تتراسایکلین، فلوروزیس شدید یا آسیبهای داخلی دندان با بلیچینگ بهطور کامل از بین نمیروند و نیاز به درمانهای زیبایی دیگر دارند.
- نیاز به همکاری بیمار در روش خانگی: در بلیچینگ خانگی، استفاده نادرست از قالب یا ژل میتواند حساسیت ایجاد کند یا نتیجه را ضعیفتر کند. بنابراین رعایت دقیق دستور دندانپزشک مهم است.
در مجموع، بلیچینگ یک روش ایمن، سریع و مؤثر برای روشن کردن دندانهاست، اما رسیدن به بهترین نتیجه مستلزم انتخاب روش مناسب و انجام آن زیر نظر دندانپزشک است.
مراقبتهای بعد از انجام بلیچینگ
نتیجه بلیچینگ بلافاصله قابل مشاهده است، اما ماندگاری و کیفیت آن به مراقبتهایی که در روزهای اول انجام میدهید بستگی دارد. لایههای مینا بعد از سفید شدن کمی حساسترند و بهتر است چند نکته ساده را رعایت کنید تا رنگ دندان تثبیت شود و حساسیت کمتر شود.
- پرهیز از مصرف خوراکیهای رنگی: به مدت حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت از نوشیدنیها و غذاهای رنگی مثل چای، قهوه، نوشابههای تیره، سسهای تیره، زعفران، چغندر و شکلات پررنگ استفاده نکنید. این دوره به اصطلاح «رژیم سفید» نامیده میشود تا رنگ پذیری دندان به حداقل برسد. اگر مجبور به مصرف نوشیدنی هستید، بهتر است از نی استفاده کنید.
- پرهیز از دخانیات: سیگار و قلیان در روزهای اول به سرعت باعث برگشت رنگ میشوند. اگر قصد ترک یا کاهش مصرف دارید، این بهترین زمان شروع است.
- توجه به حساسیت دندان: ممکن است چند ساعت تا یکی دو روز کمی حساسیت به سرما یا گرما احساس کنید. استفاده از خمیر دندان مخصوص دندانهای حساس و آب ولرم به جای آب سرد کمک زیادی میکند. در برخی موارد دندانپزشک ژل ضدحساسیت نیز تجویز میکند.
- رعایت بهداشت دهان: مسواک نرم، نخ دندان و دهانشویه ملایم باعث میشود لکههای جدید تشکیل نشوند و نتیجه بلیچینگ پایدار بماند. بهترین کار این است که برای چند روز از مسواک زدن با فشار زیاد پرهیز کنید.
- خوردن غذاهای کم رنگ: اگر بعد از درمان احساس گرسنگی داشتید، میتوانید از غذاهای کمرنگ و بیخطر مثل برنج سفید، مرغ، نان سفید، ماست کم چرب، سیب زمینی یا سفیده تخم مرغ استفاده کنید. این انتخابها مانع تغییر رنگ دندان میشوند.
- پرهیز از خوراکیهای خیلی داغ یا خیلی سرد: مواد بسیار داغ یا سرد ممکن است حساسیت را بیشتر کنند. دمای ولرم برای چند روز بهترین انتخاب است.
- نوشیدن آب فراوان: نوشیدن آب در ساعات اول بعد از بلیچینگ علاوه بر کاهش خشکی دهان، احتمال جذب رنگدانهها را کم میکند.
- پیگیری جلسات تکمیلی در صورت نیاز: در برخی موارد، یک جلسه بلیچینگ کافی نیست و دندانپزشک توصیه میکند با ژل خانگی چند روز ادامه داده شود. پایبندی به این برنامه باعث میشود رنگ نهایی روشنتر و یکنواختتر شود.
ماندگاری بلیچینگ دندان چقدر است؟
بر اساس دادههای پژوهشی، ماندگاری بلیچینگ بسته به سبک زندگی و عادتهای غذایی متفاوت است. بهطور معمول بین ۶ ماه تا ۲ سال ماندگاری گزارش شده است.
مصرف دخانیات یا نوشیدنیهای رنگی این مدت را کاهش میدهد. در مقابل، رعایت بهداشت دهان، استفاده کمتر از چای و قهوه و جرمگیری منظم، ماندگاری را طولانیتر میکند
مراقبتهای ساده اما مؤثر بالا کمک میکند نتیجه بلیچینگ ماندگارتر باشد و سفیدی دندانها در مدت طولانیتری حفظ شود.
هزینه بلیچینگ در دندان فیکس
در دندان فیکس هزینه بلیچینگ مانند بسیاری از کلینیکهای معتبر بر اساس نوع روش، تعداد فک و کیفیت مواد متفاوت است.
معمولاً این هزینه بین ۸ تا ۱۲ میلیون تومان برای دو فک در سال ۱۴۰۴ است و اگر بلیچینگ تنها روی یک فک انجام شود، هزینه بهطور منطقی کمتر، یعنی در حدود ۴ تا ۶ میلیون تومان خواهد بود.
برای اطلاعات دقیقتر با کارشناسان دندان فیکس تماس بگیرید.
سوالات متداول
- بلیچینگ دندان چقدر سفید میکند؟
میزان روشن شدن دندانها برای هر فرد متفاوت است، اما معمولاً بین دو تا هشت درجه تغییر ایجاد میشود. در روش داخل مطب، نتیجه سریعتر و چشمگیرتر است. - آیا بلیچینگ به مینای دندان آسیب میزند؟
خیر. اگر با مواد استاندارد و زیر نظر دندانپزشک انجام شود، آسیبی به مینا نمیزند. حساسیت موقتی طبیعی است و طی یکی دو روز بهتر میشود. - نتیجه بلیچینگ چقدر ماندگاری دارد؟
ماندگاری بین شش ماه تا دو سال گزارش شده است. مصرف چای، قهوه و دخانیات این مدت را کوتاه میکند و رعایت بهداشت دهان آن را افزایش میدهد. - آیا بلیچینگ روی روکش یا کامپوزیت اثر میگذارد؟
خیر. مواد سفیدکننده فقط روی مینای طبیعی اثر دارند. اگر روی دندانهای جلویی ترمیم دارید، ممکن است نیاز به تعویض آنها پس از سفید کردن باشد. - آیا بلیچینگ درد دارد؟
درد ندارد، اما ممکن است کمی حساسیت به سرما یا گرما ایجاد شود که معمولاً ظرف ۴۸ ساعت برطرف میشود. - کدام روش بلیچینگ بهتر است؛ در مطب یا خانگی؟
روش داخل مطب سریعتر و قویتر است، اما روش خانگی کنترل بیشتری روی درجه سفیدی میدهد. انتخاب بهترین روش به معاینه و وضعیت دندانها بستگی دارد. - قبل از بلیچینگ نیاز به جرم گیری هست؟
بله. اگر روی دندان جرم وجود داشته باشد، باید ابتدا برداشته شود تا مواد سفیدکننده به طور یکنواخت اثر کنند و نتیجه بهتر شود. - آیا همه افراد میتوانند بلیچینگ انجام دهند؟
خیر. افرادی که پوسیدگی فعال، بیماری لثه، حساسیت شدید یا ترمیم روی دندانهای جلویی دارند باید ابتدا مشکل اصلی را درمان کنند یا روش دیگری انتخاب کنند. - آیا بلیچینگ برای دندانهای تیره ناشی از ضربه مناسب است؟
در این موارد بلیچینگ داخلی انجام میشود. این روش مخصوص دندانهایی است که به دلیل آسیب یا درمان ریشه تیره شدهاند. - چطور میتوانم ماندگاری بلیچینگ را افزایش دهم؟
با کاهش مصرف نوشیدنیهای رنگی، ترک دخانیات، رعایت بهداشت دهان، استفاده از نی برای نوشیدنیها و چکاپ منظم دندانها میتوانید سفیدی را برای مدت طولانیتری حفظ کنید.
کلام پایانی
بلیچینگ یکی از مؤثرترین و کم تهاجمیترین روشها برای روشنتر کردن رنگ دندان است و زمانی که درست انجام شود، میتواند ظاهری طبیعی و درخشان به لبخند ببخشد. این درمان ساختار دندان را تغییر نمیدهد و با استفاده از مواد تخصصی رنگدانههایی را که طی سالها در مینا تجمع پیدا کردهاند، تجزیه میکند. نتیجه، سفیدی قابل توجهی است که معمولاً همان روز اول دیده میشود.
البته برای اینکه بلیچینگ بهترین نتیجه را بدهد، لازم است وضعیت دهان و دندان پیش از شروع درمان بررسی شود. وجود پوسیدگی، حساسیت شدید یا ترمیمهای وسیع روی دندانهای جلویی میتواند روی نتیجه اثر بگذارد و انتخاب روش مناسب را ضروری کند. مراقبتهای ساده بعد از درمان نیز نقش مهمی در ماندگاری سفیدی دارند؛ بهویژه پرهیز موقت از نوشیدنیهای رنگی و رعایت دقیق بهداشت دهان.
در نهایت، بلیچینگ یک انتخاب مطمئن برای کسانی است که میخواهند بدون انجام درمانهای تهاجمی، ظاهر دندانهایشان را روشنتر کنند. اگر مدتهاست تغییر رنگ دندان آزارتان میدهد یا احساس میکنید لبخندتان به یک تجدید انرژی نیاز دارد، مراجعه به دندانپزشک برای بررسی امکان انجام بلیچینگ میتواند نقطه شروع خوبی باشد.
