خیلی از ما زمانی به فکر جرم گیری دندان می‌افتیم که هنگام لبخند زدن، زردی کنار لثه توی چشم میزند یا موقع مسواک زدن لثه کمی خونریزی میکند. شاید حتی بوی بد دهان باعث شده باشد احساس راحتی نداشته باشیم. این‌ها نشانه‌هایی هستند که می‌گویند دندان و لثه به کمی رسیدگی بیشتر نیاز دارند.
جرم گیری دندان یکی از ساده‌ترین کارهایی است که می‌تواند در مدت کوتاه، تغییر قابل توجهی در سلامت دهان ایجاد کند. نه به این خاطر که یک درمان زیبایی است؛ بلکه چون لثه‌ها بعد از جرم گیری نفس می‌کشند، التهاب کمتر میشود و محیط دهان دوباره به حالت طبیعی برمی‌گردد.
در این مقاله توضیح می‌دهیم جرمگیری چیست، چطور انجام میشود و چه فوایدی برای دندان و لثه دارد. اگر مدتی است تصمیم دارید جرم گیری انجام دهید اما هنوز تردید دارید، این مطلب می‌تواند به شما کمک کند با آرامش و آگاهی بیشتری اقدام کنید.
جرم گیری دندان چگونه انجام میشود؟
جرم گیری یک فرایند کاملاً ساده است و دندان پزشک مرحله به مرحله آن را به‌گونه‌ای انجام می‌دهد که بیمار راحت باشد. ابتدا دندان‌ها و لثه بررسی میشوند تا مشخص شود جرم در کدام ناحیه بیشتر جمع شده و آیا التهاب یا خونریزی وجود دارد یا نه.
بعد از ارزیابی اولیه، دندان پزشک از دستگاهی استفاده میکند که نوک آن لرزش‌های ریز و کنترل شده ایجاد میکند. همین لرزش‌ها باعث جدا شدن جرم‌های سفت از سطح دندان میشود. در طول کار، آب روی ناحیه اسپری میشود تا جرم‌ها شسته شوند و دندان گرم نشود. بیشتر افراد این مرحله را بدون درد جدی تجربه می‌کنند؛ فقط ممکن است کمی احساس فشار یا سوزن سوزن شدن داشته باشند.
اگر در بخش‌هایی از دهان جرم‌ها عمیق‌تر باشند، دندان پزشک ابزارهای دستی را به کار میبرد تا رسوب‌ها کاملاً برداشته شوند. این ابزارها بسیار ظریف هستند و فقط سطح جرم‌ها را هدف می‌گیرند، نه مینای دندان را.
بیشتر بدانید: جرم گیری ایمپلنت دندان - ایمپلنت را میتوان جرم گیری کرد؟
در پایان، سطح دندان با خمیری مخصوص پولیش میشود تا زبری احتمالی برطرف شود و دندان‌ها حالت صاف و تمیز پیدا کنند. پولیش همچنین کمک میکند پلاک‌ها دیرتر دوباره روی دندان جمع شوند و دهان برای مدت طولانی‌تری حس تازگی داشته باشد.
آیا جرم گیری دندان درد دارد؟
این یکی از شایع‌ترین سوال‌هاست. واقعیت این است که برای بیشتر افراد جرم گیری هیچ درد قابل توجهی ندارد. ممکن است کمی حساسیت یا احساس فشار داشته باشید، اما این حس معمولاً گذراست.
اگر لثه خیلی التهاب داشته باشد یا جرم شدید باشد، امکان دارد دندانپزشک از بیحسی موضعی استفاده کند تا شما هیچ ناراحتی‌ای احساس نکنید.
چرا باید جرم گیری کنیم؟
جرم گیری فقط برای زیبایی لبخند نیست؛ درواقع یکی از مهم‌ترین کارهایی است که برای حفظ سلامت لثه و پیشگیری از مشکلات جدی دهان انجام می‌دهیم. وقتی پلاک میکروبی مدت طولانی روی دندان بماند، به جرم سفت تبدیل میشود. این جرم لایه‌ای زبر و آلوده ایجاد میکند که با مسواک از بین نمی‌رود و دائماً باکتری جذب میکند. نتیجه‌اش التهاب لثه، خونریزی هنگام مسواک، بوی بد دهان و در مراحل پیشرفته‌تر تحلیل لثه است.
اگر جرم برداشته نشود، لثه آرام آرام عقب می‌رود و ریشه دندان در معرض آسیب قرار می‌گیرد. این وضعیت می‌تواند باعث حساسیت شدید دندان، پوسیدگی‌های عمیق و حتی لق شدن دندان‌ها شود. جرم گیری به لثه فرصت می‌دهد دوباره خودش را ترمیم کند و محیط دهان به حالت طبیعی برگردد.
به بیان ساده، جرم گیری مثل پاک کردن یک سطح آلوده است تا دوباره سالم و قابل استفاده شود. با یک جلسه ساده، التهاب کاهش پیدا میکند، بوی دهان بهتر میشود و احتمال ابتلا به بیماری لثه تا حد زیادی کم میشود. برای همین حتی اگر درد یا مشکلی احساس نمی‌کنیم، بهتر است هر چند ماه یک بار دندان‌ها بررسی و در صورت نیاز جرم گیری شوند.
مزایای جرم گیری دندان ها چیست؟
جرم گیری یکی از آن درمان‌هایی است که نتیجه‌اش تقریباً همان روز قابل احساس است؛ اما مزایای آن فقط محدود به حس تمیزی نیست. وقتی جرم‌ها برداشته میشوند، لثه فرصت پیدا میکند التهاب را کم کند و دوباره به وضعیت طبیعی برگردد. این موضوع از خونریزی لثه، قرمزی و حساسیت جلوگیری میکند و سلامت بافت لثه را تقویت میکند.
- یکی دیگر از مزایای مهم جرم گیری، کاهش بوی بد دهان است. جرم معمولاً محل تجمع باکتری‌هایی است که بوی ناخوشایند تولید می‌کنند. با تمیز شدن این لایه‌ها، تنفس فرد واضحاً تازه‌تر میشود.
- جرم گیری همچنین سطح دندان‌ها را صاف‌تر میکند و همین باعث میشود پلاک جدید دیرتر تشکیل شود. به همین دلیل احتمال پوسیدگی، بیماری لثه و تحلیل لثه در آینده کاهش مییابد.
- از نظر زیبایی هم تاثیر زیادی دارد. دندان‌ها بعد از جرم گیری روشنتر به نظر می‌رسند، چون رنگدانه‌های ناشی از چای، قهوه و دخانیات همراه با جرم‌ها برداشته میشود.
- در نهایت، مهم‌ترین فایده جرم گیری پیشگیری است. با یک جلسه ساده، از مشکلاتی مثل عفونت لثه، عقب رفتن لثه و حتی لق شدن دندان‌ها جلوگیری میشود؛ مشکلاتی که درمان آن‌ها هزینه و زمان بیشتری نیاز دارد.
به طور خلاصه، جرمگیری دهان را سالم‌تر، نفس را تازه‌تر و لبخند را زیباتر میکند و از آسیب‌های جدی در آینده جلوگیری میکند.
آیا جرم گیری به مینای دندان آسیب میزند؟
این سوال را خیلی از بیماران می‌پرسند و طبیعی است نگران باشند؛ اما پاسخ علمی و قطعی این است که جرم گیری به مینای دندان آسیب نمی‌زند.
مینای دندان یکی از سخت‌ترین بافت‌های بدن است و دستگاه جرم گیری فقط روی جرم‌ها و رسوبات معدنی شده اثر می‌گذارد، نه روی بافت طبیعی دندان.
نوک دستگاه جرمگیری با لرزش‌های بسیار ریز، جرم‌های چسبیده را شل میکند و از سطح دندان جدا می‌سازد. این لرزش‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که فقط جرم را هدف بگیرند. حتی اگر شما احساس کنید دندان‌ها حساس‌تر شده‌اند، این حس معمولاً موقتی است و به دلیل کنار رفتن جرم است نه آسیب مینای دندان.
گاهی اوقات چون قبل از جرم گیری سطح دندان‌ها زیر لایه‌ای ضخیم از جرم پنهان بوده، بعد از برداشتن آن لایه ممکن است دندان‌ها کمی روشنتر یا زبرتر به نظر برسند. این موضوع بسیاری را به اشتباه می‌اندازد و فکر می‌کنند مینایی از بین رفته؛ درحالی‌که دندان فقط بدون پوشش جرم دیده میشود.
پس اگر نگرانید که جرم گیری ممکن است به دندان صدمه بزند، خیالتان راحت باشد؛ این فرایند درصورتی‌که توسط دندان پزشک انجام شود، کاملا ایمن است و یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از آسیب‌های واقعی مثل تحلیل لثه و پوسیدگی‌های زیرجرمی است.
هر چندوقت یکبار باید جرم گیری کنیم؟
فاصله مناسب بین جلسات جرم گیری برای همه یکسان نیست، چون بدن هر فرد میزان متفاوتی از رسوب را تولید میکند. با این حال، بیشتر افراد به طور متوسط هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار نیاز به جرم گیری دارند.
افرادی که بزاق آن‌ها املاح بیشتری دارد، سیگار مصرف می‌کنند، بریج یا ارتودنسی دارند، یا چای و قهوه زیاد می‌نوشند معمولاً سریعتر دچار رسوب میشوند و بهتر است هر ۴ تا ۶ ماه یکبار برای بررسی و جرم گیری مراجعه کنند. در مقابل، کسانی که بهداشت دهان عالی دارند و جرم کمی تشکیل میدهند، شاید سالی یک بار هم کافی باشد.
بهترین کار این است که تشخیص را به دندان پزشک بسپاریم. در معاینه مشخص میشود لثه چقدر التهاب دارد، میزان جرم چقدر است و آیا لازم است زودتر جرمگیری انجام شود یا خیر. نکته مهم این است که منتظر درد، خونریزی شدید یا بوی بد دهان نمانیم، چون هدف جرم گیری پیشگیری از همین مشکلات است.
آیا جرم گیری دندان را سفیدتر میکند؟
جرم گیری به خودی خود یک روش سفید کننده نیست، اما اغلب دندان‌ها بعد از آن روشنتر به نظر می‌رسند. دلیلش این است که جرم و رسوب‌های سفت معمولاً رنگ زرد یا قهوه‌ای دارند و روی سطح دندان را می‌پوشانند. وقتی این لایه‌ها برداشته میشود، رنگ واقعی دندان دیده میشود و همین باعث میشود فرد احساس کند دندان‌ها سفیدتر شده‌اند.
البته باید توجه داشت که جرم گیری رنگ طبیعی مینای دندان را تغییر نمی‌دهد؛ یعنی اگر دندان از ابتدا زردتر بوده یا رنگ آن در عمق مینا تغییر کرده باشد، جرم گیری آن را سفید نمیکند. در این حالت درمان‌های زیبایی مثل بلیچینگ یا کامپوزیت مطرح میشود.
تفاوت جرم گیری و بروساژ چیست؟
بسیاری از افراد این دو اصطلاح را به جای هم استفاده می‌کنند، اما در واقع دو کار متفاوتند و هرکدام هدف مخصوصی دارند. جرمگیری روی جرم‌های سفت و سخت انجام میشود؛ رسوب‌هایی که با مسواک پاک نمی‌شوند و باید با دستگاه یا ابزار دستی برداشته شوند. این مرحله بیشتر جنبه درمانی دارد و برای حفظ سلامت لثه ضروری است.
بروساژ اما مرحله‌ای است که معمولاً بعد از جرم گیری انجام میشود. در بروساژ، دندان پزشک با استفاده از یک برس نرم چرخان و خمیر پولیش مخصوص، سطح دندان را تمیز و صیقلی میکند. این کار لکه‌های سطحی را از بین میبرد، زبری بعد از جرم گیری را کمتر میکند و کمک میکند پلاک دیرتر تشکیل شود. بروساژ بیشتر جنبه تکمیلی دارد و باعث میشود دندان‌ها براق‌تر و تمیزتر به نظر برسند.
سوالات متداول
- آیا جرم گیری درد دارد؟
معمولاً درد خاصی ندارد. بیشتر افراد فقط کمی فشار یا سوزن سوزن شدن حس می‌کنند. اگر لثه خیلی ملتهب باشد، ممکن است دندان پزشک بیحسی بدهد. - آیا جرم گیری باعث آسیب به دندان یا مینای دندان میشود؟
خیر. دستگاه جرم گیری فقط رسوبات را جدا میکند و آسیبی به مینای دندان نمی‌زند. حساسیت بعد از کار هم موقتی است. - آیا بعد از جرم گیری دندان سفیدتر میشود؟
دندان روشنتر به نظر میرسد، چون جرم و لکه‌های سطحی برداشته میشود؛ اما رنگ طبیعی مینا تغییر نمیکند. - چند وقت یکبار باید جرمگیری انجام دهیم؟
برای بیشتر افراد هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار کافی است. افرادی که سریعتر جرم تشکیل میدهند، بهتر است هر ۴ تا ۶ ماه بررسی شوند. - جرم گیری چقدر زمان میبرد؟
بسته به میزان جرم، معمولاً بین ۲۰ تا ۴۵ دقیقه طول می‌کشد. - بعد از جرمگیری دندان حساس میشود؟
بله ممکن است یکی دو روز کمی حساسیت به سرما یا گرما داشته باشید، اما این حالت موقتی است و به مرور برطرف میشود. - آیا بلافاصله بعد از جرم گیری میتوان غذا خورد؟
بله، اما بهتر است تا دو سه ساعت نوشیدنیهای خیلی سرد یا گرم مصرف نکنید تا حساسیت کمتر شود. - جرم گیری برای لثههای ملتهب ضرر دارد؟
اتفاقاً یکی از بهترین روشهای کاهش التهاب لثه است. البته اگر لثه خیلی عفونت داشته باشد، ممکن است نیاز به درمان اولیه باشد. - آیا جرم گیری فقط برای بزرگسالان است؟
خیر. نوجوانان و حتی کودکان هم در صورت نیاز میتوانند جرم گیری داشته باشند؛ البته با روشهای ملایمتر. - تفاوت جرم گیری و بروساژ چیست؟
جرمگیری رسوبات سخت را برمی‌دارد؛ بروساژ سطح دندان را صیقلی و براق میکند. معمولاً هر دو در یک جلسه و پشت سر هم انجام میشوند.
جمع بندی
جرم گیری یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین کارهایی است که برای سلامت دهان و دندان انجام می‌دهیم. این درمان فقط ظاهر دندان را بهتر نمیکند؛ بلکه با برداشتن جرم‌های سفت و باکتریایی، به لثه اجازه می‌دهد التهابی که مدت‌ها زیر آن رسوب‌ها پنهان بوده آرام شود. نتیجه‌اش کاهش خونریزی، بهتر شدن بوی دهان و پیشگیری از مشکلات جدی‌تری مثل تحلیل لثه و پوسیدگی‌های زیرجرمی است.
بسیاری از افراد بعد از یک جلسه جرم گیری احساس می‌کنند دهانشان سبک‌تر شده و دندان‌ها نفس می‌کشند. نکته مهم این است که جرم گیری به مینای دندان آسیبی نمی‌زند و یک روش کاملاً ایمن و استاندارد است. اگر مدت‌هاست جرم گیری نکرده‌اید یا هنگام مسواک زدن لثه‌ها خونریزی دارند، بهتر است یک معاینه ساده انجام دهید. رسیدگی زودهنگام همیشه نتیجه بهتری می‌دهد و باعث میشود لبخندتان سالم‌تر و درخشان‌تر بماند.
در نهایت، جرمگیری فقط یک درمان نیست؛ قدمی کوچک برای جلوگیری از مشکلات بزرگ آینده است.
